PRACE ARCHEOLOGICZNE W GNIEWIE

Sobota, 23 lipca 2011 · dodano: 23.07.2011 | Komentarze 11

Do Gniewa, już trzeci rok z rzędu, przyjechali archeolodzy. Badają XIV-wieczny kościół św. Mikołaja. Do tej pory podczas prac wykopaliskowych udało się znaleźć kryptę Radziwiłłów, masowe groby, szereg szat, monet, medalików i różańców. Już w ciągu pierwszych dwóch dni tegorocznej pracy, badacze odkryli 8 krzyżackich monet, medalik i kolejną zbiorową mogiłę.
Tegoroczne wykopaliska w kościele św. Mikołaja rozpoczęły się 4 lipca. Tym razem badania obejmą dalszy ciąg prac w nawie południowej kościoła. Po raz pierwszy natomiast archeolodzy zbadają prezbiterium, kaplicę Matki Bożej i stronę wschodnią dawnego cmentarza wokół kościoła.
My postanowiliśmy - zobaczyć na własne oczy - co dzieje się w Gniewie:)))

W drodze do Gniewa. © Nefre

Kuźnia z końca XIX w. w Walichnowach Wielkich. © Nefre

Budynki mieszkalne z przełomu XIX i XX w. w Walichnowach Wielkich. © Nefre

Najładniejsze lilie jaki udało mi się uwiecznić na fotce. © Nefre

Kościół parafialny z początku XIV w. pw. Św. Jana Chrzciciela w Walichnowach Wielkich. © Nefre

Oryginalny pomnik na cmentarzu mennonickim w Walichnowach Wielkich. © Nefre

Większa cześć drogi za nami, ale się strasznie rozpadało i wieje.. © Nefre

Kościół w Polskim Gronowie. © Nefre

Dwór Fibelkorna w miejscowości Ciepłe. © Nefre

Do dziś wśród miejscowej ludności krążą i wzbudzają grozę opowieści o jednym z jego właścicieli, okrutnym i demonicznym Kurcie Fibelkornie żyjącym tu w latach 1865 – 1930.
Ci, którzy pamiętają go jeszcze, jakby ze strachu niewiele chcą o nim mówić. Słynął on z tego, że jego duch pojawiał się na terenie majątku nawet wtedy, kiedy ten rzekomo przebywał daleko od Ciepłego - choćby w Gdańsku czy Warszawie.
Gdy któryś z mieszkańców odważył się wejść na teren sadu Fibelkorna i próbował zerwać z drzewa choćby jedno jabłko, natychmiast pojawiała się tam jego demoniczna postać. Czasem chwytał „pachtującego” za rękę i bez słowa upiornym, przeszywającym spojrzeniem wypędzał z sadu.
Stary Fibelkorn zmarł 11 września 1930 roku, ale przeraża i straszy nawet dziś. Jego zdewastowany grób znajduje się również w Ciepłem. Niektórzy próbowali tam szukać skarbów.

Piękny widoczek na dolinę Wisły. © Nefre

Pozostałości baszty w Gniewie - XIV i XV w. © Nefre

Wzgórze Zamkowe. © Nefre

Hotel Pałac Marysieńki. © Nefre

Z rezydującym w Gniewie królem Janem wiąże się też powstanie Pałacu Marysieńki. Podanie ludowe głosi, iż wzniósł on ten pałac na życzenie swej ukochanej żony Marii Kazimiery, która nie chciała mieszkać w zimniej pokrzyżackiej warowni. Ten 3-piętrowy, wybudowany w stylu barokowym w latach 1670-1674 obiekt jest malowniczo usytuowany na wysokiej skarpie. Obecnie znajduje się tu Hotel Pałac Marysieńki. Obok pałacu znajduje się przejście do tarasu widokowego na dolinę Wisły. Poniżej widać przystań promową, a przy dobrej pogodzie na południu dostrzec można biskupi zamek.

Krajobraz z tarasu widokowego. © Nefre

Drewniana rura z systemu wodociągowego miasta Gniewu – XIV w. © Nefre

Zamek w całej okazałości. © Nefre

Ale najokazalszą budowlą Gniewu, pamiętającą najdawniejsze i najświetniejsze czasy grodu, jest zamek. Choć jest to najpotężniejsza twierdza Zakonu Krzyżackiego na lewym brzegu Wisły, w jej murach panuje kameralna atmosfera. Zbudowany on został na przełomie XIII i XIV wieku, pełniąc rolę domu krzyżackich komturów. Całość kompleksu otaczały ceglane mury obronne (od strony północnej i wschodniej podwójne) oraz fosy. Wjazd na dziedziniec zamkowy znajdował się w środku południowego skrzydła i poprzedzony był przedbramiem oraz zwodzonym mostem. Wykorzystywane obecnie przejście przez skrzydło zachodnie pochodzi z XIX wieku. W skrzydle południowym znajdowały się kaplica i kapitularz (miejsce narad), w skrzydle zachodnim refektarz (jadalnia), a mieszkanie komtura oraz dormitorium (sypialnia zakonna) najprawdopodobniej w skrzydle północnym. Przyziemie wykorzystywane było na kuchnię, piekarnię, spiżarnie, komory, magazyny i pomieszczenia gospodarcze. Na podzamczu funkcjonowały: browar, słodownia, kuźnia, stajnie, spichlerze, wozownie, a także był niewielki sad owocowy. Na teren podzamcza można było się dostać przez dwie nie istniejące już bramy -północną (od strony Dybowa) i południową (od strony portu i miasta). W czasach polskich zamek stał się siedzibą starostów, w tym najsłynniejszego z nich - Jana Sobieskiego. W XIX wieku wielokrotnie go przebudowywano. Z niewyjaśnionych przyczyn w 1921 roku zamek spłonął. Pożar strawił dachy i trzy skrzydła. Od tego czasu twierdza pozostawała w stanie zabezpieczonej ruiny. Podczas drugiej wojny światowej urządzono w niej obóz przejściowy. W 1969 roku rozpoczęto prace remontowe korony murów, wykonano stropy poddasza i ułożono dach. Znaczące prace remontowe wykonano w latach dziewięćdziesiątych XX w. Pozwoliły one na rozpoczęcie działalności kulturalnej, rzemieślniczej i odtwórstwo historyczne. Od 1992 roku zamek jest miejscem regularnie odbywających się tu spektakli, inscenizacji i turniejów historycznych. Posiadane zaplecze techniczne pozwala też na całoroczną obsługę konferencji, zjazdów, sympozjów naukowych i bankietów, zaś dla grup młodzieżowych organizację jedno i kilkudniowych pobytów z „żywymi lekcjami historii”, ogniskiem i wizytą „Ducha Zamku Gniewskiego”. Warto zaznaczyć, że Zamek został wpisany na listę najlepszych krajowych produktów turystycznych rekomendowanych przez Polską Organizacją Turystyczną.

Na zamkowych progach © Nefre

Dziedziniec zamku. © Nefre

Wiesiek przed wejściem głównym na zamek. © Nefre

Rynek starego miasta w Gniewie. © Nefre

Wędrówkę po Gniewie najlepiej zacząć od Placu Grunwaldzkiego, niewielkiego wyłożonego brukiem rynku otoczonego kamieniczkami, z charakterystycznie łamanymi dachami. To wymarzone wprost miejsce dla malarzy, rysowników, fotografów. Tu wszystko ze sobą współgra. Bez względu na to, w którą stronę zwróci się tutaj głowę, każde miejsce warte będzie tego, by utrwalić je na płótnie, czy fotograficznej kliszy. Szczególny urok ma to miejsce o świcie, gdy miasto dopiero się budzi, a na pustym placu królują gołębie

Uliczki w Gniewie. © Nefre

Domy podcieniowe na starówce. © Nefre

Tym, co absolutnie wyróżnia Gniew spośród innych miast i miasteczek Pomorza, są datowane na XV wiek "gniewskie leby", czyli świetnie zachowane domy podcieniowe znajdujące się po zachodniej stronie rynku. Choćby dla zobaczenia tej zabudowy warto odwiedzić Gniew.

Kościół Św. Mikołaja, patrona żeglarzy i kupców © Nefre

Do Gniewa, już trzeci rok z rzędu, przyjechali archeolodzy. Badają XIV-wieczny kościół św. Mikołaja. Do tej pory podczas prac wykopaliskowych udało się znaleźć kryptę Radziwiłłów, masowe groby, szereg szat, monet, medalików i różańców. Już w ciągu pierwszych dwóch dni tegorocznej pracy, badacze odkryli 8 krzyżackich monet, medalik i kolejną zbiorową mogiłę.
Tegoroczne wykopaliska w kościele św. Mikołaja rozpoczęły się 4 lipca. Tym razem badania obejmą dalszy ciąg prac w nawie południowej kościoła. Po raz pierwszy natomiast archeolodzy zbadają prezbiterium, kaplicę Matki Bożej i stronę wschodnią dawnego cmentarza wokół kościoła.I jak na razie mają dużo szczęścia, ponieważ już podczas pierwszych dwóch dni badań udało im się dokopać do wielu ciekawych znalezisk. Wśród nich znalazły się między innymi krzyżackie monety i szkielety, na których zachowały się ślady czepków z jedwabiu i były one pozłacane. Takie nakrycia głowy nosiły osoby majętne, więc po raz kolejny potwierdziła się teoria, że dawny Gniew był miastem bogatym.

Wykopaliska archeologiczne przy kościele w Gniewie. © Nefre

Wykopaliska archeologiczne przy kościele w Gniewie. © Nefre

Wykopaliska archeologiczne w kościele w Gniewie. © Nefre

Rozkopana nawa w gniewskiej świątyni. © Nefre

Krypta Radziwiłłów. © Nefre

W Gniewie mieszkał Achacy Cemma, wojewoda pomorski. Jego żoną była Anna Zofia Radziwiłłówna, córka Mikołaja Czarnego Radziwiłła. Mieli syna, też Achacego. W trumnach leżą więc najprawdopodobniej Cemma senior - zmarł w 1576 roku, w kaplicy znajduje się jego kamienna tablica nagrobna - oraz jego żona Anna Radziwiłłówna. Bardzo możliwe, że pochowany jest tu także ich syn Achacy.

Wnętrze kościoła pw. Św. Mikołaja w Gniewie. © Nefre

My i Miś Maciuś – maskotka Gniewa. © Nefre

Podczas bitwy w okolicach Gniewa w 1626 roku między szwedzkim (Gustaw Adolf II) a polskim (Zygmunt III Waza) wojskiem mieszkańcy tego miasta wyruszyli by wspomóc walczących. Dzwony w kościele Mikołaja biły na mszę, ale nikt się nie pojawił. Przybyły za to dzikie zwierzęta z okolicznych lasów - pod wodzą misia Maciusia - i modliły się o pokój. Podobno nawet dzisiaj można usłyszeć pomrukiwania niedźwiedzia...Pomnik Macisia (z brązu, 75cm, 30kg) znajduje się nieopodal murów kościelnych (południowa strona). Miś - jako jedyny mężczyzna w mieście - posiada własną krawcową i mnóstwo ubrań (nawet kolczugę i kontusz szlachecki:)) Inicjatorem pomysłu jest proboszcz ks. Zbigniew Rutkowski:))))

Uliczka jak z baśni… © Nefre

Kierując się od ulicy Piłsudskiego w prawo, natrafimy na kolejną świetnie zachowaną uroczą uliczkę Gniewu, będącą znakomitym i rzadko już spotykanym przykładem zabudowy małomiasteczkowej, usytuowanej poza głównym placem miejskim. Śliczne niskie parterowe domki pochodzące z początku XIX wieku tworzące ulicę Sambora, w każdym innym mieście mogłyby sprawiać wrażenie niewkomponowanych w otoczenie. Tu jednak stanowią uzupełnienie szerszego krajobrazu miasteczka, gdzie na szczęście tego, co ładne, nie zastępuje się tym, co funkcjonalne.

Uliczka jak z baśni… © Nefre

Pompy miejskie z 1873 roku. © Nefre

Zamek i Pałac Marysieńki. © Nefre

Pałac Marysieńki i przystań z gondolami, które od tego roku są dodatkową atrakcją miasta. © Nefre

Przeprawa promem na drugą stronę Wisły. © Nefre

Żegnamy Gniew – w końcu wyszło słońce.

Gdzieś po drodze – żuławska zabudowa. © Nefre

Plac zabaw w Mątowach Małych. © Nefre